SOKAĞA ÇIKMA YASAĞINA AYKIRILIK HALİNDE ÖNGÖRÜLEN CEZALAR VE CEZALARA İTİRAZ SÜRECİ 


Salgın, bir enfeksiyon hastalığının belirli bir toplumda, bölgede veya mevsimde beklenen normal sıklığından net biçimde fazla olarak görülmesidir. Bu hastalıklar tarihin her döneminde toplumların sosyal, kültürel, siyasal, bilimsel, ekonomik ve askeri yapılarını etkileyecek nitelikte sonuçlar üretmiştir.
Yaşanan pandemi karşısında bireylerim yaşma hakkı ve sağlık hakkı başta olmak üzere temel haklarının korunması noktasında devlerinlerin çeşitli tür ve seviyelerde tedbirler almaları kaçınılmazdır. Ancak önemle belirtmek gerekir ki hukuk devletinin var olduğu bir sistemde alınan bütün kararların, yapılan bütün işlemlerin hukuki bir gerekçeye oturtulması gereklidir. 
Covid -19 salgını sebebiyle ülkemizde alınan tedbirlerden biri, hafta sonları ve bazı dönemlerde geçerli olan sokağa çıkma yasağıdır. Alınan yasak kararında, tedarik zincirinin aksamaması ve sosyal hayatın sekteye uğramaması çin bazı meslek gruplarında çalışanlar ve kamu hizmetiyle görevli vatandaşlar yasağın dışında tutulmuştur. Pandemi sebebiyle uygulanan sokağa çıkma yasağı, bu yasağa aykırı davranılması halinde uygulanan adli ve idari cezalar ile cezalara itiraz süreci yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

Türk Hukukunda salgın hastalıklara yönelik düzenlemeler dağınık halde bulunmaktadır. Salgın hastalıklara yönelik düzenlemeler içeren başlıca mevzuat; Anayasa, Olağanüstü Hal Kanunu, Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, Türk Ceza Kanunu, İl İdaresi Kanunu ve Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliği olarak sayılabilir.
  • ADLİ CEZALAR - 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu m.195 “Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin Tedbirlere Aykırı Davranma”
Türk Ceza Kanunu’nun 195’inci maddesi “Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişi, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” hükmünü haizdir. 
Söz konusu düzenleme bulaşıcı hastalıklar sebebiyle başlatılan karantina tedbirlerine uymayan kişilere uygulanan adli cezalar hakkındadır.
Yine 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 284’üncü maddesi “66 ve 67 inci maddelerde zikredildiği üzere sari hastalıklar hakkında tetkikatta bulunmağa salahiyettar memurlara muhalefet eden kimseler Türk Ceza Kanununun 195 inci maddesi mucibince cezalandırılır.” demek suretiyle TCK’nın 195’inci maddesine gönderme yapmaktadır. 

  • İDARİ CEZALAR - Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282. Maddesi ile Kabahatler Kanunu’nun 32. Maddesi 

Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282. maddesi “Bu Kanunda yazılı olan yasaklara aykırı hareket edenler veya zorunluluklara uymayanlara, fiilleri ayrıca suç oluşturmadığı takdirde, ikiyüzelli Türk Lirasından bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.” demektedir.
Uygulamada Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282. maddesine istinaden 2020 takvim yılı için idare tarafından yapılan yeniden değerleme gereğince 900 TL’den 3150 TL’ye kadar idari para cezası verilmektedir.

Kabahatler Kanunu’nun 32’inci maddesi ise “Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye üç yüz doksan iki Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir.” şeklindedir.
Görüldüğü üzere karantina tedbirlerine uymayan kimseler hakkında Kabahatler Kanunu uyarınca verilecek idari para cezası da 392 TL olmaktadır.
Sonuç olarak tedbir ve yasaklara uymayanlara Kabahatler Kanunu ve Umumi Hıfzıssıhha Kanunu kapsamında idari para cezası kesilirken, gerekli hallerde TCK’nın 195’inci maddesine göre hapis cezası da verilebilecektir.
  • CEZALARA İTİRAZ SÜRECİ
Kendilerine kesilen sokağa çıkma yasağı cezalarının haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu düşünen vatandaşların itiraz etmek yoluyla cezaları iptal etmeleri mümkündür. Kişiler ilgili cezaların kendilerine tefhim veya tebliği üzerine en geç 15 gün içerisinde, bizzat ya da yasal temsilcileri veya avukat aracılığıyla ikamet ettikleri yerdeki Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliğine bir dilekçe itiraz edebilirler. Kesilen ceza vatandaşın yüzüne karşı kesilmiş ve tutanak imzalatılmış ise cezanın tebliği beklenmeksizin 15 gün içerisinde itiraz edilmelidir. Bu süre içerisinde başvurunun yapılmaz ise verilen ceza kesinleşir.

Mücbir sebebin varlığı dolayısıyla bu sürenin geçirilmiş olması halinde bu sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren en geç yedi gün içinde karara karşı başvuruda bulunulabilir. Bu başvuru, kararın kesinleşmesini engellemez; ancak, mahkeme yerine getirmeyi durdurabilir.
İdari para cezasının karşı kanun yoluna başvurulmaksızın ödenmesi halinde cezanın dörtte üçü tahsil edilecektir. Cezanın peşin ödenmesi, kanun yoluna başvuruyu engellemeyecektir. 
  • DİLEKÇE ÖRNEĞİ
Başvuru dilekçesinde, idari yaptırım kararına ilişkin bilgiler, bu karara karşı ileri sürülen deliller açık bir şekilde gösterilmelidir. Dilekçede ayrıca başvurunun süresinde yapılmasını engelleyen mücbir sebep var ise mücbir sebebin açıkça ve dayanaklarıyla gösterilmesi gerekir. Aşağıda sunduğumuz covid19 sebebiyle kesilen idari para cezalarına itiraz örnek dilekçesi tamamen bilgilendirme amaçlı olup tarafınıza haksız yere idari para cezası kesildiğini düşünüyorsanız hak kaybına uğrayıp mağduriyet yaşamamanız için mutlaka uzman avukat desteği almanızı tavsiye ederiz.

(……) NÖBETÇİ SULH CEZA HAKİMLİĞİNE

İDARİ PARA CEZASINA
İTİRAZ EDENLER:
TEBLİĞ TARİHİ:
TALEP KONUSU: 1593 Sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu 23. maddesine istinaden oluşturulan İl Umumi Hıfzısıhha Kurulunca yasaklanan fiilleri işlediğimden bahisle 1593 Sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 282. maddesi gereği tarafıma verilen İdari Yaptırım Kararına itirazım ve işbu karar doğrultusunda … Kaymakamlığınca/Emniyet Müdürlüğünce kesilen 3.150,00 TL idari para cezasının iptaline karar verilmesi isteminden ibarettir.

İTİRAZ NEDENLERİ:
1593 Sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu 23. maddesine istinaden oluşturulan İl Umumi Hıfzısıhha Kurulunca yasaklanan fiilleri işlediğimden bahisle 1593 Sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 282. maddesi gereği tarafıma 3.150 TL para cezası kesilmiştir. …Kaymakamlık makamınca kesilen işbu itiraza konu idari para cezası hukuka ve usule aykırıdır. Şöyle ki;
…
Tüm bu sebeplerden dolayı hukuka ve somut gerçeklere aykırı olarak tarafımıza kesilen ödemekle yükümlü olduğumuz idari para cezasının iptal edilmesini talep ederim.
SONUÇ VE İSTEM:   Yukarıda izah edilen nedenlerle itirazlarımın kabulü ile hukuka aykırı olarak düzenlenen 3.150,00 TL idari para cezasının iptaline karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. …/…

Ad Soyad
İmza

EKLER: Tarafımca iş yerine giriş ve çıkış tarihlerimi gösterir belgeler, … Hastanesinden aldığım test sonuçları, iş yeri izin belgeleri … vb. 
Detaylı bilgi ve hukuki yardım için Ankara'da Ceza Hukuku alanında çalışmalar yapan avukatımız ile buradan iletişime geçebilirsiniz.

Sağlıklı günler dileriz. 

#ankara avukat   #ceza hukuku   #hukuki danışmanlık